Persconferentie - conférence de presse 09.03.2021

PERSCONFERENTIE OP 09.03.2021

Deze ochtend werden meer dan 200 huiszoekingen verricht en 48 personen van hun vrijheid beroofd voor verhoor in het kader van een dossier van het federaal parket in onderzoek bij een onderzoeksrechter van de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, afdeling Mechelen.

Het betreft een onderzoek gevoerd door de Federale Gerechtelijke Politie, en meer bepaald van de FGP Antwerpen, naar een dienstverlenende criminele organisatie die ervan verdacht wordt bewust gecrypteerde telefoontoestellen te verschaffen aan het crimineel milieu.

Het dossier werd eind 2018 geopend naar aanleiding van verschillende onderzoeken over heel België in de afgelopen jaren. Daarin werd steeds vaker het gebruik vastgesteld van zogenaamde ‘cryptofoons’ door leden van criminele organisaties. In België werden er tot op heden ongeveer 185 van deze telefoons in beslag genomen in verschillende dossiers.

Deze GSM-toestellen bleken uitgerust met de encryptiesoftware van SKY ECC, een vennootschap die opereert vanuit Canada en de VSA.

Op de toestellen die geleverd worden via SKY ECC zijn alle applicaties geblokkeerd behalve die van SKY ECC zelf. Via deze applicatie kunnen er enkel gecrypteerde berichten, geschreven of ingesproken, en foto’s verzonden en ontvangen worden en dit alleen naar en van een andere gebruiker van een SKY ECC-telefoon.

Het is niet mogelijk om iets anders te doen met deze toestellen, zoals bijvoorbeeld sms-berichten versturen, telefoneren - tenzij een noodoproep-, enz.

Bij de inbeslagname van een dergelijke telefoon bleek het technisch niet mogelijk om die forensisch uit te lezen. Met andere woorden de contacten, inhoud van berichten en telefoongeschiedenis konden niet worden achterhaald.

De bedoeling van de door SKY ECC aangeboden diensten lijkt de opsporing door politie en vervolging door justitie zo moeilijk mogelijk te maken. De organisatie heeft de volledige controle wat het mogelijk maakt om diensten van op afstand te verlenen. Zij gebruikt eigen infrastructuur, private servers en eigen SIM-kaarten. Zo wordt bijvoorbeeld voorzien in het automatisch wissen van alle gegevens op het toestel na een bepaalde periode van niet-gebruik of bij inbeslagname door politiediensten.

SKY ECC lijkt elke medewerking met politionele of gerechtelijke instanties te weigeren en haar website en dienstverlening aan te passen in functie van de resultaten van gerechtelijke onderzoeken wereldwijd.

De kostprijs van een Skytoestel bedraagt 800 à 2.200 euro voor zes maanden. Gezien de dienstverlening door de organisatie een quasi exclusief crimineel karakter lijkt te hebben, heeft het federaal parket eind 2018 beslist een opsporingsonderzoek te openen tegen Sky ECC en diegenen die deze telefoons ter beschikking stellen aan het crimineel milieu. In juni 2019 werd een onderzoeksrechter gevorderd

Enkele cijfers:

Wereldwijd zijn er ongeveer 171.000 SKY ECC-toestellen actief, voornamelijk in Europa, Noord-Amerika, een aantal landen in Midden- en Zuid-Amerika (voornamelijk Colombië) en in het Midden-Oosten. Maandelijks voeren hiervan ongeveer 70.000 toestellen actieve communicaties op het SKY ECC-netwerk.

Opvallend is dat ongeveer 25% van de actieve gebruikers van deze toestellen zich in België (6.000) en Nederland (12.000) bevindt.

Het zwaartepunt van het gebruik van deze telefoons ligt in het gerechtelijk arrondissement Antwerpen, ongeveer 50%, meer bepaald in en rond de haven. Andere gebieden met relatief meer SKY ECC-gebruikers zijn Brussel, Limburg (grensstreek), Oost-Vlaanderen, Luik en Charleroi.

In totaal zijn in dit dossier ongeveer 1 miljard gecrypteerde berichten onderschept, waarvan actueel bijna de helft kon ontcijferd worden.

Dit leverde een duidelijker en diepgaander beeld op van de werking van criminele organisaties, hun mondiaal karakter, grenzeloze financiële middelen, gewetenloosheid en agressiviteit.

Er werd een belangrijke gemeenschappelijke inspanning geleverd tussen België en Nederland naar de ontcijfering van de gecrypteerde berichten.

Het dossier werd aanvankelijk opgestart bij de Federale Gerechtelijke Politie van Antwerpen. Gezien de omvang van het onderzoek, kreeg zij al snel bijstand van tal van andere directies van de Federale Politie. Ook het Centrum voor Cybersecurity België leverde gespecialiseerde bijstand als gerechtelijk expert.

De veiligheid van de Staat heeft eveneens meegewerkt aan het onderzoek.

Om te kunnen aantonen dat SKY ECC inderdaad bewust criminele diensten zou verlenen, werd ingezet op het aantonen dat de toestellen enkel gebruikt worden voor het voeren van communicaties voor criminele doeleinden en dit met medeweten van SKY ECC.

Het onderzoek werd opgedeeld in verschillende fases.

In de eerste fase werd gecrypteerde communicatie onderschept en opgeslagen. Met grondig speurwerk, doorgedreven internationale samenwerking en het bijeenbrengen van bijzondere expertise werd gezocht naar een manier om de versleutelde communicaties zoveel mogelijk te ontcijferen.

In een tweede fase werd de inhoud van leesbaar gemaakte berichten gedurende ongeveer drie weken live meegelezen. Gezien de gigantische hoeveelheid berichten werden prioriteiten gesteld op basis van bepaalde criteria. Het is immers onmogelijk om alle communicatie via deze toestellen op te volgen: wereldwijd worden ongeveer 3.000.000 berichten per dag verstuurd. De hoogste prioriteit lag daarom bij berichten waaruit mogelijk levensgevaar bleek (live-in-danger-dossiers).

Voor het beheer van deze communicaties in België werd een commandopost in plaats gesteld bij de centrale directie van de Operaties (DJO) van de Federale Gerechtelijke Politie. Dit om gericht, snel en zo adequaat mogelijk te reageren in geval van de detectie van een dringende, dreigende en ernstige aantasting van de fysieke integriteit van personen. Voor elk bericht apart werd er bekeken op welke manier er het meest adequaat kon worden gereageerd.

Wanneer effectief gevaar voor iemands fysieke integriteit dreigde, werd door een federaal magistraat beslist op welke manier men hierop zou reageren.

Naast de opvolging van ‘Life in Danger’ situaties werd getracht om met behulp van de inhoud van de chatberichten te komen tot verdere identificaties van de geselecteerde gebruikers en om de criminele aard van hun communicaties aan te tonen dan wel te weerleggen.

Hiervoor werd een commandopost opgericht door de federale gerechtelijke politie van Antwerpen.

Indien tijdens de live fase criminele activiteiten ontdekt werden die een onmiddellijke gerechtelijke reactie vereisten werden afzonderlijke dossiers geopend of tussenkomsten uitgevoerd.

Dit leidde onder meer tot de onderschepping van meer dan 14 ton cocaïne.

Vandaag werd er meer dan 1.200.000 euro in beslag genomen, evenals 15 illegale wapens waaronder 6 vuurwapens, 8 luxevoertuigen, 3 geldmachines, politie-uniformen en bakens.

Op 9 maart 2021 werd dan een simultane gerechtelijke operatie gevoerd, waarbij gelijktijdig meer dan 200 huiszoekingen werden uitgevoerd, o.a. in Antwerpen, Brussel, Charleroi en Luik.

De actie concentreerde zich in België op het neerhalen van de SKY ECC infrastructuur, het oprollen van het distributienetwerk en de inbeslagname van het crimineel vermogen van de verdelers. Er werden ook zoveel mogelijk Sky ECC-toestellen in beslag genomen bij de geselecteerde gebruikers die geïdentificeerd konden worden.

48 personen werden van hun vrijheid beroofd voor ondervraging. De onderzoeksrechter zal later beslissen welke personen hij zal voorleiden en eventueel onder aanhoudingsmandaat plaatsen.

In de komende weken en maanden zullen verschillende nieuwe dossiers worden opgestart of navolgende processen-verbaal in reeds lopende strafonderzoeken opgemaakt worden, omdat in de loop van het onderzoek naar de criminele organisatie SKY ECC verschillende nieuwe strafbare feiten aan het licht gekomen zijn doorheen de chatberichten van de geïdentificeerde gebruikers van SKY ECC-telefoons.

Deze worden autonoom behandeld op het niveau van de verschillende betrokken parketten. Hierbij worden niet alleen de gebruikers van de SKY ECC toestellen geviseerd. Ook gebruikers en organisaties van de ‘bovenwereld’ die de criminele organisaties hebben geholpen, worden onderzocht. Hiervoor werd een nationale coördinatiestructuur opgericht.

Op uitdrukkelijke vraag van de onderzoeksrechter wordt iedereen die in het bezit is van een Sky-ECC telefoon en daarvan een legaal gebruik maakt zich te melden bij de federale gerechtelijke politie van Antwerpen.

De Federale Gerechtelijke Politie - Directeur-Generaal

De operatie en de door de politie ingezette middelen

De Belgische Federale gerechtelijke politie werkt al meer dan twee jaar aan dit onderzoek.

De eerste maatregelen, die door onze directie van Antwerpen met de steun van andere diensten werden genomen, betroffen de technische ontcijfering van telecommunicatiegegevens.

Een maand geleden hebben wij ons zowel in Antwerpen als op het niveau van de directie operaties in Brussel georganiseerd om een aantal communicaties doorlopend te lezen. Deze fase, de zogenoemde ‘live’-fase, vereiste de dagelijkse inzet van meer dan 120 onderzoekers van verschillende FGP's en onze centrale diensten.

De grootschalige operatie van vanmorgen is de eerste zichtbare manifestatie van dit dossier. Het is de grootste gelijktijdige gerechtelijke politieactie die tot nu toe in ons land werd uitgevoerd.

Sinds 5 uur vanochtend zijn 1.600 politiemannen en vrouwen ingezet in zes verschillende gerechtelijke arrondissementen, waarbij meer dan 200 huiszoekingen zijn verricht.

Wat de ingezette capaciteit betreft, spreekt men over:

meer dan 1.000 onderzoekers van de Federale gerechtelijke politie, afkomstig van de FGP Antwerpen, maar ook, en zelfs hoofdzakelijk van de 14 FGP's in het land en van de centrale directies, waaronder de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie.

onze speciale eenheden DSU, betrokken bij een aantal versterkte huiszoekingen, en uitzonderlijk ondersteund door de speciale eenheden van de politie van het groothertogdom Luxemburg.

meer dan 300 agenten van de Federale politie, met inbegrip van het interventiekorps, de luchtsteun en de hondensteun.

Deze collega’s worden bijgestaan door sommige ondersteuningsdiensten van de Federale politie, zonder welke een dergelijke operatie niet mogelijk zou zijn.

De hele operatie werd operationeel geleid vanuit een commandopost bij de FGP in Antwerpen en vanuit een strategische commandopost in Brussel, in perfecte synergie met het federaal parket, het parket van Antwerpen en uiteraard de bevoegde onderzoeksrechter.

Een aantal onderzoekers zijn nog steeds aan het werk op het terrein terwijl ik spreek.

Naast de resultaten die door het federale parket werden vermeld, ben ik verheugd te kunnen meedelen dat de operatie van vandaag zonder noemenswaardige incidenten is verlopen.

Ik wil al onze collega's bedanken voor hun inzet, in deze periode van gezondheidscrisis die onze politiemensen zwaar te verduren hebben.

Sinds vanochtend zijn ook enkele eenheden van de lokale politie aanwezig voor de handhaving van de openbare orde, voornamelijk in Antwerpen. Dit geïntegreerde politiewerk verdient lof.

De Federale gerechtelijke politie - onderzoek, technologie en intelligence

In wezen heeft de Federale gerechtelijke politie vandaag geholpen een einde te maken aan de activiteiten van een telecombedrijf waarvan wij vermoeden dat haar diensten door de internationale georganiseerde misdaad werden gebruikt.

Internationale politiesamenwerking, met onze Nederlandse buren, was en blijft doorslaggevend voor het bereiken van deze resultaten.

Maar het beheer van een dergelijke complexe operatie toont duidelijk aan dat onze diensten een zeer hoge mate van specialisatie vereisen.

De internationale criminele organisaties die wij dagelijks bestrijden, maken gebruik van uiterst complexe digitale processen. Zij vormen voor ons grote technische en technologische uitdagingen.

De ‘big data’ die door nieuwe technologieën worden gegenereerd, vereisen meer professionalisme bij het beheer van informatie en inlichtingen.

Het hele gamma van speciale technieken voor de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit moest worden ingezet en zal nog moeten worden ingezet om de uitdagingen waarmee wij op dit gebied zijn geconfronteerd, het hoofd te bieden. Ik denk aan onze computer crime units, aan de misdrijfanalyse, aan onze speciale eenheden NTSU, en vele andere. Deze gespecialiseerde eenheden ondersteunen onze rechercheurs, wier uitdaging het is een verband te leggen tussen de virtuele en de reële wereld en inzicht te krijgen in de geraffineerde mechanismen waarvan de georganiseerde misdaad zich bedient, bijvoorbeeld om de kolossale illegale bedragen die worden gegenereerd wit te wassen.

Wat wij door middel van dit dossier hebben ontdekt en nog ontdekken, vereist dat wij de Federale gerechtelijke politie verder zullen ontwikkelen in overeenstemming met de uitdagingen waarvoor de georganiseerde criminaliteit ons stelt, met de gezamenlijke steun van onze ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie.

Dit dossier toont aan dat dit van cruciaal belang is voor de veiligheid van onze burgers en de geloofwaardigheid van ons land.

Federale gerechtelijke politie Antwerpen – gerechtelijk directeur

We beleven een mijlpaal in de geschiedenis van het recherchewerk. Ik ben als gerechtelijk directeur van FGP Antwerpen dan ook enorm fier op wat werd gerealiseerd en wil mijn medewerkers via dit forum zeer uitdrukkelijk bedanken. Ik wil in het bijzonder het kernteam danken; zij maakten het dossier mogelijk. Zonder hun volharding en uitzonderlijke inspanningen was er geen dossier geweest; hun inzet en inzicht kan niet voldoende worden bewierookt.

Het dossier is een systemisch dossier. Door het onderzoek naar de criminele organisatie die cryptofoons quasi uitsluitend ter beschikking lijkt te stellen van het criminele milieu, worden criminele organisaties voortaan gedwongen hun communicatie anders te organiseren. Bovendien had het als gevolg dat we een inkijk kregen in de hallucinante wereld van de parallelle criminele economie. In de Antwerpse scene zien we toptargets die gelijktijdig meerdere cocaïnetransporten aansturen; goed voor tonnen cocaïne, wekelijkse money drops voor miljoenen euro’s, opdrachten tot fysieke vergelding, corruptie in alle geledingen van de maatschappij,.. onwaarschijnlijk!

Het dossier grijpt ook in op onze manier van werken als federale gerechtelijke politie.

Uitdagingen inzake technologie met name decryptie, intelligence verwerking van big data en het voeren van complexe onderzoeken komen samen.

Er wacht ons de komende maanden nog een gigantische opdracht: het opstarten van de honderden onderzoeken die uit het dossier voortvloeien. Maar het dossier creëert ook een enorme opportuniteit om het “nieuwe rechercheren” in sneltreinvaart te realiseren.

Procureur des Konings Antwerpen

Door het onderzoek naar de criminele organisatie die cryptofoons quasi uitsluitend ter beschikking lijkt te stellen van het criminele milieu, hebben we een zicht gekregen op de wijze waarop criminelen te werk gaan als ze dag in – dag uit, hun maatschappij ondergravende activiteiten met elkaar bespreken. 

We zijn er in mede dankzij het harde werk van de onderzoeksrechter en van de federale gerechtelijke politie geslaagd om een bres te slaan in de muren van de georganiseerde misdaad in het ganse land. Vanaf vandaag trekken we die bres, die donkere tunnel, binnen. 

De eerste, meest wezenlijke stap is gezet, maar - laten we niet naïef zijn - de strijd is nog lang niet gestreden… criminaliteit is flexibel… we kunnen die strijd nu echter aangaan met nog meer kennis van zaken… met gelijke wapens. 

Dit onderzoek toont aan op welke wijze criminelen de haven van Antwerpen als een parasiet misbruiken. De legale economie en de daar bijhorende logistieke infrastructuur worden gekaapt en misbruikt. En dat kunnen we niet laten gebeuren, want de haven is dé levensader van de Belgische economie.  De haven in Antwerpen geeft aan ons land prestige, opportuniteiten en zorgt er elke dag voor dat meer dan 142.000 mensen, en hun gezinnen, een eerlijke bron van inkomsten hebben. De haven is met andere woorden voor ons land een kritieke infrastructuur, een heel specifiek zorggebied dat in ons algemeen, economisch én sociaal belang moet beschermd worden. 

Daarom is er nood aan een specifiek veiligheidsplan voor die haven uit te werken. Een specifieke veiligheidsaanpak die afgestemd is op de specificiteit van de haven en de daar aanwezige uitdagingen en noden.

Dit betekent investeren in een daadkrachtig Openbaar Ministerie én investeren in gespecialiseerde politiediensten, dit zowel in bekwame mankracht als in aangepast materieel, niet in het minst op het vlak van artificiële intelligentie.

Als parketmagistraat ben ik alleszins bijzonder verheugd dat de figuur van de havenprocureur expliciet is opgenomen in de beleidsverklaring van de heer Minister van Justitie.

Als O.M. kunnen we die strijd uiteraard niet alleen aan. We hebben sterke ketenpartners (gespecialiseerde politie, douane,...) nodig, maar zeker ook een sterke rechtbank.

Enkel een geïntegreerde ketenaanpak, waarbij informatie vlot kan gedeeld worden tussen de verschillende betrokken ketenpartners, is de sleutel tot succes.

Cryptocommunicatie is een algemene term voor versleutelde communicatie - via bv. cryptofoons - die massaal wordt gebruikt door deze organisaties die bereid zijn veel te betalen om hun communicatie af te schermen voor politie en justitie.

 

CONFERENCE DE PRESSE LE 09.03.2021

Ce matin, dans un dossier du parquet fédéral, plus de 200 perquisitions ont été menées et 48 personnes ont été privées de liberté et emmenées pour audition. Cela  dans le cadre d’un dossier du parquet fédéral dirigé par un juge d’instruction du tribunal de première instance d’Anvers, division Malines.

Cette enquête a été initiée par la police judiciaire fédérale (PJF), et plus particulièrement la PJF d’Anvers. Elle concerne une organisation criminelle soupçonnée de fournir intentionnellement des téléphones cryptés au milieu criminel.

Le dossier a été ouvert fin 2018 à la suite de plusieurs enquêtes menées dans toute la Belgique au cours de ces dernières années. Il a été constaté que les membres d’organisations criminelles utilisaient de plus en plus souvent des « cryptophones » [1]

En Belgique, avant cette opération, environ 185 de ces téléphones avaient déjà été saisis dans différents dossiers. Ces GSM étaient équipés du logiciel de cryptage de SKY ECC, une société opérant depuis le Canada et les États-Unis.

Sur les appareils fournis par SKY ECC, toutes les applications sont bloquées sauf celles de SKY ECC elle-même. Grâce à cette application, seuls des messages cryptés, écrits ou enregistrés, et des photos peuvent être envoyés et reçus, et uniquement à destination et en provenance d’un autre utilisateur d’un téléphone SKY ECC.

Il n’est pas possible de faire autre chose avec ces appareils, comme par exemple envoyer des SMS, passer des appels téléphoniques (sauf en cas d’appel d’urgence), etc…

Lors de la saisie d’un tel téléphone, il s’est avéré techniquement impossible d’en retirer des informations. Autrement dit, les contacts, le contenu des messages et l’historique du téléphone n’ont pas pu être retrouvés.

L’objectif des services offerts par SKY ECC semble donc être de rendre la détection par la police et les poursuites judiciaires aussi difficiles que possible.

L’organisation dispose d’un contrôle total qui permet de fournir des services à distance. Elle utilise sa propre infrastructure, des serveurs privés et ses propres cartes SIM.

Ainsi, par exemple, il est prévu d’effacer automatiquement toutes les données contenues dans le téléphone après une certaine période de non-utilisation ou en cas de saisie par la police.

SKY ECC semble refuser toute coopération avec les autorités policières ou judiciaires et adapter son site Web et ses services en fonction des résultats des enquêtes judiciaires menées dans le monde entier.

Le prix d’un téléphone SKY est de 800 à 2.200 euros /6m.

Étant donné que les services fournis par l’organisation semblent être de nature quasi exclusivement criminelle, le parquet fédéral a décidé fin 2018 d’ouvrir une information contre SKY ECC et contre les personnes qui mettent ces téléphones à la disposition du milieu criminel. En juin 2019, un juge d’instruction a été saisie.

Quelques chiffres :

A travers la planète, on compte environ  171.000 téléphones SKY ECC en service ; principalement en Europe, en Amérique du Nord, dans certains pays d’Amérique centrale et latine (essentiellement en Colombie) et au Moyen-Orient. Chaque mois, environ 70.000 de ces téléphones communiquent activement sur le réseau SKY ECC.

Il est frappant de constater qu’environ 25% des utilisateurs actifs de ces téléphones se trouvent en Belgique (6.000) et aux Pays-Bas (12.000).

L’épicentre de l’utilisation de ces téléphones se trouve dans l’arrondissement judiciaire d’Anvers (environ 50%) et plus précisément dans le port et ses environs. Les autres régions qui comptent relativement le plus d’utilisateurs de SKY ECC sont Bruxelles, le Limbourg (zone frontalière), la Flandre orientale, Liège et Charleroi.

Au total, environ 1 milliard de messages cryptés ont été interceptés dans ce dossier, dont près de la moitié ont pu être décryptés à ce jour.

Cette opération a permis d’obtenir une image plus claire et plus détaillée du fonctionnement des organisations criminelles, de leur caractère mondial, de leurs moyens financiers illimités, de leur absence de scrupules et de leur agressivité.

La collaboration avec les Pays-Bas a permis de mettre en commun nos expériences et expertises dans le déchiffrement des messages cryptés.

Comme nous l’avons dit, le dossier été a initialement ouvert par la police judiciaire fédérale d’Anvers. Vu l’ampleur de l’enquête, elle a rapidement reçu le soutien de nombreuses autres directions de la police fédérale. Le Centre de Cybersécurité belge a également fourni une assistance spécialisée en tant qu’expert judiciaire.

La Sûreté de l’État a également collaboré à l’enquête.

Afin d’établir que SKY ECC fournit effectivement des services criminels de manière volontaire, l’enquête s’est attelée à vérifier que les téléphones étaient exclusivement utilisés pour effectuer des communications à des fins criminelles, et cela en pleine connaissance de cause de SKY ECC.

L’enquête a connu différentes phases.

Dans la première phase, les communications cryptées ont été interceptées et stockées. Un travail d’enquête approfondi, une coopération internationale étendue et l’appui d’une expertise particulière ont été mis en œuvre pour trouver un moyen de déchiffrer autant que possible les communications cryptées.

Dans une deuxième phase, le contenu des messages décryptables a été lu en direct pendant environ 3 semaines. Étant donné le nombre considérable de messages, des priorités ont été fixées sur la base de certains critères. Il est en effet impossible de contrôler toutes les communications passées via ces appareils : quelque trois millions de messages sont envoyés chaque jour dans le monde entier. La plus haute priorité a donc été accordée aux messages pouvant présenter un danger de mort (dossiers « live-in-danger »).

Pour gérer ces communications en Belgique, un poste de commandement a été mis en place à la Direction centrale des opérations (DJO) de la police judiciaire fédérale. Et ce, afin de réagir de manière ciblée, rapide et aussi adéquate que possible en cas de détection d’une atteinte urgente, menaçante et grave à l’intégrité physique de personnes. Pour chaque message individuel, il a été examiné comment réagir le plus adéquatement possible.

Lorsqu’il y avait une menace effective pour l’intégrité physique d’une personne, un magistrat fédéral décidait de la manière de réagir.

Outre le suivi des situations de « danger de mort », il a été tenté d’utiliser le contenu des messages de « chat » pour parvenir à d’autres identifications des utilisateurs sélectionnés et pour démontrer ou réfuter la nature criminelle de leurs communications.

Un poste de commandement a pour cela été mis en place par la police judiciaire fédérale d’Anvers.

Si des activités criminelles nécessitant une réaction judiciaire immédiate étaient détectées pendant la phase de lecture en direct, des dossiers distincts étaient ouverts ou des interventions étaient menées.

Cela a notamment conduit à l’interception de plus de 14 tonnes de cocaïne.

Une opération judiciaire simultanée a été exécutée ce jour, au cours de laquelle plus  de 200 perquisitions ont été menées, entre autres à Anvers, Bruxelles, Charleroi et Liège.  

L’opération en Belgique s’est concentrée sur le démantèlement de l’infrastructure de SKY ECC, sur le démantèlement du réseau de distribution et sur la saisie des avoirs criminels des distributeurs. Plusieurs téléphones SKY ECC ont également été saisis chez les utilisateurs sélectionnés qui ont pu être identifiés.

48 personnes ont été privées de liberté et emmenées pour audition. Le juge d’instruction décidera ultérieurement d’éventuelles comparutions et/ou mandats d’arrêt.

Plus 1,2 million d’euros, 15 armes prohibées, dont six armes à feu, huit véhicules de luxe, trois machines servant à compter l’argent, des uniformes de police et des balises GPS ont été également saisis ce jour.

Au cours des semaines et des mois à venir, de nouveaux dossiers seront créés et des procès-verbaux subséquents seront établis dans les dossiers existants car l’enquête sur l’organisation criminelle SKY ECC a permis de mettre au jour plusieurs nouvelles infractions pénales grâce aux messages de « chat » des utilisateurs identifiés des téléphones SKY ECC.

Ceux-ci seront traités de manière autonome au niveau des différents parquets concernés.

Les utilisateurs des téléphones SKY ECC ne sont pas les seuls visés à cet égard. Les utilisateurs et les organisations du « circuit légal » qui ont aidé les organisations criminelles font également l’objet d’une enquête. Une structure de coordination nationale a été mise en place à cette fin.

A la demande expresse du juge d’instruction, toute personne utilisant un téléphone SKY ECC à des fins légales est priée de se faire connaître au sein de la police fédérale d’Anvers.

La police judiciaire fédérale - Directeur général

L’opération et les moyens déployés par la police

La police judiciaire fédérale belge travaille sur cette enquête depuis plus de deux ans.

Les premières mesures prises par notre direction d’Anvers, avec le soutien d’autres services, ont porté sur le décryptage technique des données de télécommunications.

Il y a un mois, nous nous sommes organisés tant à Anvers qu’au niveau de la direction des opérations à Bruxelles afin de lire en permanence un certain nombre de communications. Cette phase, dite « en direct », a nécessité le déploiement quotidien de plus de 120 enquêteurs des différentes PJF et de nos services centraux.

L’opération de grande envergure de ce matin est la première manifestation visible de ce dossier. Il s’agit de la plus grande opération de police judiciaire simultanée jamais menée dans notre pays.

Depuis 5 heures ce matin, 1.400 policiers et policières ont été déployés dans six arrondissements judiciaires différents, conduisant à plus de 200 perquisitions.

En ce qui concerne la capacité déployée, il est question de :

- plus de 1.000 enquêteurs de la police judiciaire fédérale, provenant de la PJF d’Anvers, mais aussi et même surtout des 14 PJF du pays et des directions centrales, dont l’Office central pour la répression de la corruption.

- nos unités spéciales DSU, impliquées dans un certain nombre de perquisitions renforcées, et exceptionnellement soutenues par les unités spéciales de la police du Grand-Duché de Luxembourg

- plus de 300 agents de la police fédérale, dont le corps d’intervention, l’appui aérien et l’appui canin.

Ces collègues sont assistés par certains services d’appui de la police fédérale, sans lesquels une telle opération serait impossible.

Toute l’opération a été conduite opérationnellement depuis un poste de commandement déployé à la PJF d’Anvers et depuis un poste de commandement stratégique à Bruxelles, en parfaite synergie avec le parquet fédéral, le parquet d’Anvers et, évidemment, le juge d’instruction compétent.

Plusieurs enquêteurs travaillent encore sur le terrain au moment où je vous parle.

Outre les résultats communiqués par le parquet fédéral, je suis heureux de pouvoir communiquer que l’opération d’aujourd’hui s’est déroulée sans incident notable.

Je tiens à remercier tous nos collègues pour leur engagement, en cette période de crise sanitaire qui pèse lourdement sur nos policiers.

Depuis ce matin, certaines unités de la police locale sont également présentes pour le maintien de l’ordre public, principalement à Anvers. Ce travail policier intégré doit être salué.

La police judiciaire fédérale - enquête, technologie et renseignements

En substance, la police judiciaire fédérale a aujourd’hui contribué à mettre un terme aux activités d’une entreprise de télécommunications dont nous soupçonnons que les services étaient utilisés par le crime organisé international.

La coopération policière internationale, avec nos a été et reste essentielle pour atteindre ces résultats.

Mais la gestion d’une opération aussi complexe démontre clairement que nos services exigent un très haut degré de spécialisation.

Les organisations criminelles internationales que nous combattons chaque jour utilisent des procédés numériques extrêmement complexes. Ces procédés nous posent des défis techniques et technologiques majeurs.

Les « big data » générées par les nouvelles technologies exigent un plus grand professionnalisme dans la gestion des informations et des renseignements.

L’éventail complet des techniques spéciales de lutte contre la criminalité organisée a dû et devra encore être déployé pour relever les défis auxquels nous sommes confrontés dans ce domaine. Je pense à nos computer crime units, à l’analyse criminelle, à nos unités spéciales NTSU, et à bien d’autres encore. Ces unités spécialisées soutiennent nos enquêteurs, dont le défi consiste à établir un lien entre le monde virtuel et le monde réel et à comprendre les mécanismes sophistiqués utilisés par la criminalité organisée, par exemple pour blanchir les sommes illégales colossales qui sont générées.

Ce que nous avons découvert et découvrons encore à travers ce dossier exige que nous continuions à développer la police judiciaire fédérale pour répondre aux défis posés par la criminalité organisée, avec le soutien conjoint de nos ministres de l’Intérieur et de la Justice.

Ce dossier démontre que cela est d’une importance cruciale pour la sécurité de nos citoyens et la crédibilité de notre pays.

Police judiciaire fédérale d’Anvers – Directeur judiciaire

Nous assistons à un tournant important dans l’histoire du travail d’enquête. En tant que directeur judiciaire de la PJF d’Anvers, je suis extrêmement fier de ce qui a été réalisé, et je tiens à exprimer mes sincères remerciements à mes collègues via ce forum. Je souhaite remercier tout particulièrement l’équipe restreinte qui a rendu possible le dossier A-Limit. Sans leur persévérance et leurs efforts exceptionnels, il n’y aurait pas eu de dossier ; leur engagement et leur détermination ne peuvent être suffisamment salués.

Le dossier A-Limit est un dossier systémique. L’enquête sur l’organisation criminelle qui semble mettre les cryptophones presque exclusivement à la disposition du milieu criminel, contraint désormais les organisations criminelles à organiser autrement leurs communications. De plus, cela a eu pour effet de nous donner un aperçu du monde hallucinant de l’économie criminelle parallèle. Dans la scène anversoise, nous voyons des targets de premier plan qui dirigent simultanément plusieurs transports de cocaïne ; cela représente des tonnes de cocaïne, des dépôts d’argent hebdomadaires de millions d’euros, des ordres de représailles physiques, la corruption à tous les niveaux de la société, ... incroyable !

Ce dossier a également une incidence sur notre manière de travailler en tant que police judiciaire fédérale.

Les défis technologiques, en particulier le décryptage, le traitement des « big data » par les services de renseignement et la conduite d’enquêtes complexes se conjuguent.

Une tâche titanesque nous attend dans les mois à venir : le lancement des centaines d’enquêtes découlant de A-Limit. Mais le dossier crée également une énorme opportunité pour mettre rapidement en œuvre le « nouveau travail d’enquête ».

Procureur du Roi d’Anvers

Grâce à l’enquête sur l’organisation criminelle qui semble mettre des cryptophones à la disposition presque exclusive du milieu criminel, nous avons pu nous faire une idée de la manière dont les criminels opèrent lorsqu’ils discutent quotidiennement de leurs activités qui minent la société. 

Grâce notamment au travail acharné du juge d’instruction et de la police judiciaire fédérale, nous sommes parvenus à créer une brèche dans les murs du crime organisé à travers tout le pays. À partir d’aujourd’hui, nous nous engouffrons dans cette brèche, ce tunnel obscur. 

Le premier pas, le plus essentiel, a été franchi, mais - ne soyons pas naïfs - le combat est loin d’être gagné, ... la criminalité est flexible ... cependant, nous pouvons maintenant mener ce combat avec encore plus de connaissances ... à armes égales. 

Cette enquête montre comment les criminels utilisent abusivement le port d’Anvers comme un parasite. L’économie légale et son infrastructure logistique sont détournées et exploitées de manière abusive. Et nous ne pouvons pas laisser faire, car le port est le moteur de l’économie belge. Le port d’Anvers donne à notre pays du prestige, des opportunités et assure que chaque jour, plus de 142.000 personnes et leurs familles bénéficient d’une source de revenus équitable. En d’autres termes, le port est une infrastructure critique pour notre pays, un domaine de préoccupation très spécifique qui doit être protégé dans notre intérêt général, économique et social. 

C’est pourquoi il est nécessaire d’élaborer un plan de sécurité spécifique pour ce port. Une approche spécifique de la sécurité qui est adaptée à la spécificité du port et aux défis et aux besoins qui s’y présentent.

Cela signifie investir dans un ministère public efficace et dans des services de police spécialisés, tant en termes de personnel compétent que de matériel adapté, en particulier dans le domaine de l’intelligence artificielle.

En tant que magistrat de parquet, je me réjouis particulièrement que la figure du procureur portuaire apparaisse explicitement dans la déclaration de politique du ministre de la Justice.

En tant que ministère public, nous ne pouvons évidemment pas mener ce combat seuls. Nous avons besoin de partenaires solides au sein de la chaîne (police spécialisée, douanes, etc.), mais certainement aussi d’un tribunal fort.

Seule une approche intégrée en chaîne, où les informations peuvent être facilement partagées entre les différents partenaires de la chaîne, est la clé du succès.

La cryptocommunication est un terme général qui désigne les communications cryptées - par exemple via des cryptophones - qui sont massivement utilisées par ces organisations, qui sont prêtes à payer beaucoup pour protéger leurs communications de la police et de la justice.

Ander Artikel