Vlaamse Sociale Inspectie onderzoekt fraude met verblijfstitels door rijke buitenlanders

De Vlaamse Sociale Inspectie onderzoekt een twintigtal cases van rijke buitenlanders die ervan verdacht worden via 'fictieve tewerkstelling' Belgische verblijfsdocumenten te hebben bemachtigd. Spil van het verhaal is het Antwerpse bedrijf The Belgium Office.

Volgens de Britse consultancyfirma Henley & Partners kun je met een Belgisch paspoort naar 185 landen reizen zonder bijkomend visum. Dat maakt ons paspoort tot een van de meest gegeerde ter wereld. Op de paspoortindex van Henley & Partners staat België dan ook op de vijfde plaats.

'Een Belgisch paspoort is een van de beste reisdocumenten ter wereld', schrijft het bedrijf op zijn website. Andere voordelen aan België: 'Excellente infrastructuur in het hart van Europa. Een levensstijl van hoge kwaliteit en rijke cultuur. Een van de meest attractieve EU-lidstaten voor holdingbedrijven. Aantrekkelijke verblijfsvoorwaarden voor niet-EU- burgers.' En last but not least: 'Burgerschap mogelijk na vijf jaar wettelijk verblijf.'

Met kantoren in 29 landen biedt Henley & Partners diensten aan vermogende individuen die een tweede nationaliteit willen. 'Een alternatief burgerschap is de snelste route naar wereldwijde mobiliteit, connectiviteit en toegang', klinkt het online. 'Individuen met meerdere paspoorten kunnen genieten van de beste praktijken van elk land.'

Kun je dan nog zomaar paspoorten kopen? Volgens Henley & Partners bieden zeven landen een direct pad richting burgerschap aan voor rijke burgers die er genoeg geld voor willen neertellen: Antigua en Barbuda, Cyprus, Dominica, Grenada, Malta, Oostenrijk en Saint Kitts en Nevis. Een aantal van die burgerschapsprogramma's ontwikkelde het bedrijf in samenwerking met de betrokken regeringen.

Belgium Residence Program

In 2016 berichtte Le Vif/L'Express dat Henley & Partners online ook een 'Belgium Residence Program' promootte, waarbij directe investeringen in België werden gelinkt aan het recht op verblijf. Het merk 'Belgium Residence Program' is sinds 2008 beschermd. Eigenaar is - zo blijkt uit de databank van het EU-Bureau voor intellectuele eigendom (EUIPO) - Henley Pearson Richfield Holdings Inc, een offshorebedrijf in Jersey. Henley & Partners bevestigt aan Knack dat het het merk (dat op 11 augustus 2018 verviel) in eigendom had.

Na het artikel van Le Vif ontkenden staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) en minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) in het parlement het bestaan van een programma van 'papieren in ruil voor investeringen' waaraan de overheid zou meewerken. Op de website van Henley & Partners is elke referentie naar het Belgium Residence Program intussen verdwenen. Nu staat er dat een aantal landen - waaronder België - een pad richting burgerschap aanbieden 'na een billijke verblijfsperiode'.

Toch zijn er nog altijd tal van websites die promotie maken voor een Belgium Residence Program. Voorbeelden zijn 2ndpassports.com, belgium-immigration.com, citizenship-by-investment.net of chinaluxrep.com. Voor bedragen tussen de 300.000 en 500.000 euro worden dure beloften gemaakt. Terwijl de ene site het nog heeft over het verkrijgen van een verblijfsvergunning, klinkt het op de andere dat je 'doorgaans na vijf jaar de nationaliteit en het paspoort verkrijgt'. Gevraagd naar mogelijke linken tussen die sites en Henley & Partners, laat het bedrijf weten dat het de sites niet runt of bezit.

En dan is er nog de website van de Zwitserse non-profit Investment Migration Council, de 'wereldwijde vereniging voor investeerdersmigratie en burgerschap-via-investeringen'. Op een interactieve kaart staat onder 'België: verblijf' te lezen: 'Kandidaten moeten in een business investeren om in aanmerking te komen voor het Belgium Residence Programme (BRP). De investering varieert (kan minder zijn dan 500.000 dollar) en aanvragen voor verblijfspapieren worden case per case door de regering behandeld. Aanvragers hoeven niet in België te leven of te verblijven. (...) Toegang tot burgerschap na vijf jaar.'

Kunnen rijke buitenlanders inderdaad een Belgisch paspoort kopen als ze maar genoeg geld op tafel leggen ('investeren')? In principe kun je als meerderjarige buitenlander maar op twee manieren Belg worden. De eerste manier is via de naturalisatieprocedure, een gunstmaatregel die de Kamer van Volksvertegenwoordigers toekent. Deze manier kwam onlangs nog uitvoerig aan bod tijdens de parlementaire onderzoekscommissie-Kazachgate, die de naturalisatie van de Oezbeekse zakenman Patokh Chodiev onder de loep nam.

De tweede manier is de nationaliteitsverklaring, waarbij je na minstens vijf jaar ononderbroken wettelijk verblijf de Belgische nationaliteit aanvraagt. Dat verblijfrecht kun je onder meer verkrijgen door gezinshereniging of economische migratie. Hooggeschoolden of leidinggevenden kunnen voor dat laatste een zogenaamde arbeidskaart B laten aanvragen, die jaarlijks verlengd moet worden. Op de website van de Vlaamse overheid staat uitdrukkelijk dat de aanvraag en afgifte van arbeidskaarten gratis is.

Lange Klarenstraat 22

Bestaan er misschien achterpoortjes in de wetgeving? En ontplooit 'paspoortenleverancier' Henley & Partners ook activiteiten gericht op België? 'Henley & Partners heeft nooit een eigen kantoor gehad in België', laat het bedrijf weten. 'Wel hadden we een franchise die op armlengte werd gerund door een lokaal team. Hoewel die franchise opereerde onder het merk Henley & Partners, ging het om een wettelijk, administratief en operationeel volledig afgescheiden entiteit.'

Dat Belgische bedrijf werd opgericht in 2006 onder de naam Henley Holding BVBA. Van 2007 tot 2016 - toen de samenwerking met de wereldwijde groep werd stopgezet - heette het gewoon Henley & Partners BVBA. En tot de ontbinding in juni 2018 was de naam TBO Corporate Services. Adres: Lange Klarenstraat 22 in hartje Antwerpen. In het statige, historische pand vlak bij de Meir is tegenwoordig The Belgium Office gehuisvest, een bedrijf eind 2015 opgericht door dezelfde Nederlandse ondernemer achter Henley & Partners BVBA, de heer L.V. In feite zet hij met The Belgium Office het werk van Henley & Partners BVBA voort.

De activiteiten van The Belgium Office en Henley & Partners BVBA trekken sinds enige tijd de aandacht van de Vlaamse Sociale Inspectie. Dat blijkt uit een interne werknota van het departement die via een gunstige wind op de redactie van Knackbelandde.

'Fictieve tewerkstelling'

In de werknota, die dateert van begin dit jaar, heeft de Vlaamse Sociale Inspectie het over 'fictieve tewerkstelling': rijke buitenlanders vragen een arbeidskaart B aan, krijgen op die manier ook een wettige verblijfstitel, maar zijn naar verluidt niet echt in België aan de slag (vandaar 'fictief'). De vermeende opzet van het systeem zou zijn om na vijf jaar wettelijk verblijf de Belgische nationaliteit te kunnen aanvragen.

De nota beschrijft een twintigtal cases van rijke buitenlanders die in België werk(t)en met een arbeidskaart B, ofwel als werknemer van een Belgisch bedrijf, ofwel via detachering vanuit een buitenlands bedrijf.

In de categorie 'werknemers van een Belgisch bedrijf' gaat het onder meer om een Taiwanese directeur van een luchtvaartmaatschappij, een Russische directeur van een grote bank, een Pakistaanse zaakvoerder van een consultingbedrijf, een Iraakse directeur van een energiebedrijf en een Libanese ceo van een medische firma. Tussen 2009 en 2017 ontvingen zij de arbeidskaart B voor hooggeschoolden/leidinggevenden. Het adres van het Belgische bedrijf waarvoor ze als (doorgaans enige) werknemer aan de slag waren/ zijn, was... Lange Klarenstraat 22.

In de categorie 'werknemers gedetacheerd vanuit een buitenlands bedrijf' gaat het om acht personen: Nigerianen, Vietnamezen en een Oekraïense. Opmerkelijk, aldus de werknota van de Vlaamse inspectie, is dat voor die personen RSZ-bijdragen werden betaald - terwijl het systeem van detachering voor buitenlandse bedrijven net voordelig is omdat er dan in België géén sociale bijdragen verschuldigd zijn. Bij de aanvraag van hun arbeidskaart als gedetacheerde hooggeschoolde gaven ze als werkplek alle acht... Lange Klarenstraat 22 op.

De Vlaamse Sociale Inspectie gaat ervan uit dat de echte bedoeling van de arbeidskaarten in de beschreven cases is om op termijn een verblijfsrecht in België te bekomen. In drie gevallen bemachtigden de buitenlanders zelfs de Belgische nationaliteit.

Omgekeerde wereld

'Ja, we voeren inderdaad sinds 2016 onderzoeken naar fictieve tewerkstelling, waarbij onder meer een adres in Antwerpen onze aandacht trok', bevestigt Koen Van Osselaer, strategisch adviseur bij de Vlaamse Sociale Inspectie, die deel uitmaakt van het departement Werk en Sociale Economie. 'Je kunt het niet vergelijken met andere landen waar je echt de nationaliteit kunt kopen door te investeren. België laat zoiets niet toe. Een aantal individuen hebben het systeem van economische migratie - een goed systeem - gewoonweg misbruikt.'

'We zijn er veeleer per toeval op gebotst, door één concrete aanvraag tot arbeidskaart te onderzoeken. Voor ons is het een relatief nieuw fenomeen. Doorgaans gaan onze inspecteurs op zoek naar personen die in België aan de slag zijn zonder de nodige documenten. Hier is het de omgekeerde wereld: de documenten zijn wel voorhanden, er wordt zelfs een loon uitbetaald, maar toch merken we in onze onderzoeken dat er geen sprake is van echt werk. Zoiets kun je enkel nagaan via controles op het terrein.'

De Antwerpse inspecteur Nick Van Duppen werkte mee aan die controles. 'Wanneer we fictieve tewerkstelling vermoeden, gaan we langs bij het bedrijf', legt hij uit. 'Is er iemand aanwezig? Zijn er economische activiteiten? Gebeurt er daadwerkelijk iets? Wat doet het bedrijf? Kan het facturen en klantenlijsten voorleggen? We kregen heel veel verschillende verhalen te horen. Uiteindelijk kwamen we uit bij bedrijven die hier nul activiteiten hebben, geen enkele band met België kunnen aantonen, en bij personen die hier haast nooit aanwezig zijn. Vervolgens hebben we eind 2017 een grootschalig administratief onderzoek opgezet, dat resulteerde in die werknota met een twintigtal cases. In een aantal dossiers hebben we aan de dienst Economische Migratie voorgesteld om de arbeidskaarten in te trekken.'

Dat laatste is ook al gebeurd. Van Osselaer: 'Er werden een twintigtal ondernemingen geïdentificeerd rond The Belgium Office, waaruit twaalf onderzoeken zijn opgestart. Die onderzoeken resulteerden in acht adviezen tot intrekking van de bestaande arbeidskaart en twee adviezen tot weigering van een nieuwe kaart. Bij vijf personen werd er geen hernieuwing van de arbeidskaart meer aangevraagd nadat hun duidelijk was geworden dat de overheid een onderzoek voerde.'

'Globaal werden er tot dusver een dertigtal onderzoeken afgerond naar zulke praktijken. Dat resulteerde dit jaar in achttien intrekkingen en acht weigeringen door de dienst Economische Migratie.' Net als de Vlaamse Sociale Inspectie ressorteert ook die dienst onder het Vlaams departement Werk en Sociale Economie.

Dwaalspoor

Kunnen de betrokkenen strafrechtelijk vervolgd worden? 'Wie buitenlandse onderdanen geld laat betalen opdat er voor hen een baan in België in scène kan worden gezet, om uiteindelijk een verblijfsrecht of zelfs de nationaliteit te verkrijgen, is strafbaar', zegt Van Duppen. 'Als tussenpersoon optreden om de overheid op een dwaalspoor te brengen, is eveneens strafbaar. Maar de inbreuken bewijzen is niet zo gemakkelijk. We moeten kunnen aantonen dat er bewust, willens en wetens, betalingen werden ontvangen om de buitenlandse persoon een betrekking te bezorgen of formaliteiten daartoe te verrichten. Of we moeten bewijzen dat de tussenpersoon op de hoogte was dat er valse informatie werd opgegeven bij de aanvraag van een arbeidskaart.'

Het Antwerpse arbeidsauditoraat is alvast op de hoogte van de modus operandi. Arbeidsauditeur Stephanie Steylemans: 'Wij hebben weet van een manier van werken waarbij vermogenden vanuit het buitenland benaderd worden of zelf contact zoeken, eventueel met een tussenpersoon, met als doel om via het storten van socialezekerheidsbijdragen en het voeren van beroepsactiviteiten als bedrijfsleider of als werknemer een verblijfsrecht en nadien ook de Belgische nationaliteit te verwerven.'

Het Antwerpse arbeidsauditoraat heeft nog geen proces-verbaal over de zaak ontvangen van de Vlaamse Sociale Inspectie. Steylemans: 'Dat komt omdat deze gespecialiseerde inspectiedienst meestal zelf eerst een autonoom administratief onderzoek voert. Wij zijn dus nog niet op de hoogte van concrete aantallen en nationaliteiten of de concrete stand van de dossiers. Zodra een pv bij ons binnenkomt, openen wij een strafonderzoek en kunnen we eventueel strafvervolging instellen.'

'Los van dit concrete dossier - waarover ik dus geen uitspraken kan doen - zou je de beschreven werkwijze kunnen kwalificeren als fraude met identiteitspapieren', zegt Steylemans. 'Er wordt fictief bedrijf gevoerd en eventueel bijkomend fictief tewerkgesteld, waardoor sociale bijdragen worden betaald om fictieve redenen. De bedoeling van dat alles is toch vooral, denk ik, om een definitieve verblijfsvergunning te krijgen en nadien ook de Belgische nationaliteit te verwerven, op een manier die wettelijk niet is toegestaan, want aan de voorwaarden wordt niet voldaan.'

De Maltese onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia berichtte kritisch over het Maltese burgerschapsprogramma. In 2017 werd ze vermoord. © Reuters

Europese Commissie wantrouwt 'gouden paspoorten'

Dat rijke individuen van buiten de EU in een aantal Europese landen zomaar de nationaliteit kunnen kopen, is de Europese Commissie een doorn in het oog. In een interview met de Duitse krant Die Welt hekelde Eurocommissaris voor Justitie Vera Jourova begin augustus de praktijk. 'De Commissie volgt de ontwikkeling rond zogenaamde gouden reispassen met grote bezorgdheid. (...) Steeds meer EU-lidstaten hebben de voorbije jaren het burgerschap verleend aan personen uit derde landen wanneer die grote bedragen in het land investeerden.' Jourova wees onder meer op het risico dat op die manier criminelen aan Europese papieren konden geraken.

Het thema kwam opnieuw in de belangstelling na de moord, in 2017, op de Maltese onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia, die kritisch had bericht over het Maltese burgerschapsprogramma. Het Oost-Europese samenwerkingsverband van onderzoeksjournalisten OCCRP bracht dit voorjaar een artikelenreeks uit, 'Gold for Visas', waarin het tal van opmerkelijke cases belichtte. Een Russische miljardair met nauwe banden met president Vladimir Poetin verkreeg een Cypriotisch paspoort. Malta heeft met haar Golden Visa- programma sinds 2014 al 1100 investeerders aangetrokken. En een neef van de Syrische dictator Assad probeerde het Oostenrijkse burgerschap te verkrijgen.

'Nooit een kantoor in België gehad'

Henley & Partners reageert in een statement dat het voor elke verblijfs- of burgerschapsaanvraag de hoogste normen inzake due diligence toepast. 'Henley & Partners is een wereldwijde leider voor investerings-migratieprogramma's, en we proberen de hoogste normen te hanteren, niet het minst door ons lidmaatschap van de non-profit Investment Migration Council, die we mee hebben opgericht.'

'Alle kandidaten ondergaan bij ons strikte procedures inzake due diligence, zowel voordat we ze als klant aanvaarden, als nadat hun aanvragen zijn ingediend bij de overheden. Die doen vervolgens zelf nog due diligence. (...) Alle kandidaten moeten een pak informatie over zichzelf bezorgen, over hun echte en financiële activa, en over de bedrijven die ze bezitten. (...) Investerings-migratieprogramma's helpen jobcreatie, economische groei en nationale welvaart te stimuleren. Alle grote landen in Noord-Amerika en Europa gebruiken investeringsmigratie om de waarde van hun nationaliteit te verhogen en om de nodige expertise en inkomsten aan te trekken.'

Over activiteiten in België stelt Henley & Partners dat het hier nooit een eigen kantoor had. Wel bestond er tot 2016 een franchise met een Belgisch bedrijf dat administratief, juridisch en operationeel los stond van de groep. 'Die Belgische franchise bestond om een lokale uitvoeringscapaciteit aan te bieden voor klanten die geïnteresseerd waren in verblijf in België. Zoals met al onze operaties werden de duediligence- en ken-je-klantprogramma's uitgevoerd door de dochterondernemingen waarlangs de klanten werden geïntroduceerd. Hun gegevens werden vervolgens opgestuurd naar de Antwerpse franchise om verder te verwerken volgens de lokale wetten en regelgeving. Een paar jaar geleden besliste Henley & Partners om de franchiseovereenkomst in België niet verder te zetten. We hebben geen link meer met België, noch enige zakenrelatie met de heer L.V. Als we klanten hebben die geïnteresseerd zijn in België, verwijzen we hen door naar lokale migratieadvocaten.'

'Alles is legaal verlopen'

L.V., de Nederlandse oprichter van The Belgium Office en Henley & Partners BVBA, spreekt de conclusies van de Vlaamse Sociale Inspectie tegen.

"Ik ben ervan overtuigd dat alle dossiers in orde zijn."

L.V. reageert op de aantijgingen

Hoe reageert u op het onderzoek door de Vlaamse Sociale Inspectie?

L.V.: Het is goed dat er inspectieorganen bestaan. Daar hoort u mij niets negatiefs over zeggen. Mits de inspectie is gefundeerd op de juiste feiten, heb ik daar geen probleem mee. Uiteraard gaat het erom of men de juiste conclusies wil trekken.

De conclusie luidt: 'fictieve tewerkstelling'.

L.V.:Daarvan is hier absoluut geen sprake. Alles is binnen alle legale krijtlijnen verlopen, zonder achterpoortjes of wat dan ook. Sterker nog: als dat niet het geval zou zijn, hoe kan het dan dat de Vlaamse overheid jaar na jaar de arbeidskaarten van de betrokkenen vernieuwde? Als er werkelijk fouten zouden zijn gemaakt, had de inspectie dan niet veel eerder moeten ingrijpen? Het kan toch moeilijk zijn dat de overheid jarenlang arbeidskaarten hernieuwt en aanvragen honoreert, en dat diezelfde overheid nu plots terugkomt op haar beslissingen?

Ruim twee jaar geleden is de Vlaamse Sociale Inspectie in de Lange Klarenstraat op bezoek gekomen. Naar aanleiding van die inspectie heb ik meermaals gevraagd of ik in geval van twijfel contact met hen mocht opnemen. Zij zijn daar nooit op ingegaan. Je kunt toch moeilijk elke dialoog afwijzen en vervolgens zeggen: 'Jij bent stout'?

Klopt het dat u rijke buitenlanders aan verblijfstitels helpt?

L.V.: Wij werken niet in opdracht van 'rijke buitenlanders'. The Belgium Office levert - net als Henley & Partners BVBA vroeger - diensten aan Belgische en buitenlandse bedrijven. Zij doen een beroep op onze expertise om allerhande administratieve en praktische verrichtingen te faciliteren.

Wij kunnen bedrijven in contact brengen met de juiste externe adviseurs. Zo hebben we in het verleden bijvoorbeeld samengewerkt met Flanders Investment & Trade. We doen ook een beroep op gespecialiseerde advocaten, laten alles checken en proberen alles zo straightforwardmogelijk volgens de wetgeving te doen.

Bedrijven en mensen die hier komen werken, proberen we zo goed mogelijk te begeleiden in het kader van het totaalpakket van hervestiging. Ik ben ervan overtuigd dat alle dossiers in orde zijn. Natuurlijk ben ook ik - net als iedereen - afhankelijk van de aangeleverde informatie. Als er foute informatie zou zijn gegeven, moet de overheid uiteraard ingrijpen, dat is logisch.

Er zijn al verschillende arbeidskaarten ingetrokken.

L.V.: Gelukkig bestaat er een beroepsprocedure, waarbij een werkgever kan zeggen: 'Deze beslissing is niet correct.' Ik vertrouw erop dat de overheid dan ook zo professioneel is om daar serieus en onafhankelijk naar te kijken.

In één dossier moest een buitenlandse werkneemster samen met haar werkgever op verhoor komen bij de arbeidsinspectie. Die beweert in haar motivering van afwijzing dat de werkgever geen directeur is van de vennootschap. Nochtans wordt die man in elk officieel document van de buitenlandse vennootschap genoemd. Men had toch gewoon om extra bewijs kunnen vragen dat de man in kwestie wel degelijk directeur is van die bewuste buitenlandse vennootschap? Uiteraard is hiertegen in beroep gegaan.

De dossiers die in beroep lopen tegen de dienst Economische Migratie op basis van de arbeidsinspectie, zullen uiteindelijk goedkomen, daar heb ik alle vertrouwen in.

Volgens de Vlaamse Sociale Inspectie roept de modus operandi vragen op.

L.V.: Dat een bedrijf slechts één persoon in dienst heeft? Kijk, het ene bedrijf is succesvoller is dan het andere. Sommige bedrijven hebben ook helemaal niet zoveel werknemers nodig. De Lange Klarenstraat opgeven als werkplek? Daar beschikken we over een bedrijvencentrum met alle kantoorfaciliteiten. In de aanvraag moet sowieso een werkadres worden opgenomen. Daarbij komt ook nog dat het werk dat de betrokken werknemers doen, helemaal niet alleen op een kantoor uitgevoerd hoeft te worden. Dat voor gedetacheerden toch sociale bijdragen worden betaald? Ik vind dat de enige correcte manier: mensen die in België werken, horen hier ook RSZ-bijdragen te betalen.

U vindt het onderzoek van de inspectie onzin?

L.V.: Volgens de hypothese worden arbeidskaarten aangevraagd om uiteindelijk het Belgisch verblijfsrecht te krijgen. Wat voor zin heeft het om Belgisch verblijfsrecht te verkrijgen en vervolgens niet in België te zijn? Dat snijdt toch geen hout?

Er is meer. Er zijn landen waar je vrij simpel een paspoort kunt kopen: binnen een paar maanden heb je het op zak. Zonder risico's. Dat is toch veel aantrekkelijker dan vijf jaar of nog langer wachten om dan mogelijk in aanmerking te komen voor de Belgische nationaliteit - met alle risico's van interruptie, inspectie en mogelijke wetsveranderingen?

 

Kristof Clerix redacteur bij Knack
05/09/18 om 05:20 - Bijgewerkt op 04/09/18 om 21:09
Bron: Knack

Ander Artikel