Strafrechtelijke opdracht van het arbeidsauditoraat
In strafzaken staat het arbeidsauditoraat in voor de sociale handhaving. Het onderzoekt de strafbare inbreuken op de sociale wetgeving en verleent hieraan een passende vervolging. Het auditoraat ontvangt hiertoe de klachten en processen-verbaal, kwalificeert de feiten en voert de opsporings- en informatieonderzoeken.
Meestal worden deze onderzoeken in opdracht van de arbeidsauditeur uitgevoerd door de gespecialiseerde, federale en regionale inspectiediensten, waarvan de voornaamste zijn :
- Toezicht op de sociale wetten (TSW – FOD WASO)
- Toezicht op het welzijn van de werknemers (TWW – FOD WASO)
- Rijksdienst voor arbeidsvoorziening (RVA)
- Sociale inspectie (SI – FOD Sociale Zekerheid)
- Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ)
- Rijksdienst voor ziekte en invaliditeitsverzekering werknemers (RIZIV)
- Inspectie Werk en sociale economie Vlaamse Gemeenschap (IWSE – WSE)
In principe beschikt de arbeidsauditeur over dezelfde middelen als de procureur des Konings en kan hij de tussenkomst van de lokale politie of federale gerechtelijke politie vorderen, verhoren laten afnemen, goederen in beslag nemen of panden verzegelen. In gevallen van zeer ernstige sociale fraude kan de arbeidsauditeur een onderzoeksrechter vorderen om het strafonderzoek te voeren en ingrijpende maatregelen te nemen: telefoonidentificatie, huiszoeking, aanhouding.
Eenmalige en lichte inbreuken eindigen doorgaans met een administratieve geldboete (FOD WASO), of sanctie (RIZIV, RSVZ), matige inbreuken soms met een minnelijke schikking voorgesteld door het Openbaar Ministerie.
Bij ernstige en herhaalde inbreuken wordt de dader gedagvaard voor de correctionele rechtbank. Bijvoorbeeld in het geval van: zwartwerk, tewerkstelling van buitenlandse dan wel illegale werknemers, inbreuken op de wetgeving inzake arbeidsveiligheid met ernstige letsels (zwaar arbeidsongeval), opzettelijke en fysieke belemmering van een controle door de inspectiediensten, omvangrijke fraude met sociale uitkeringen of inzake het niet betalen van loon, mensenhandel en economische uitbuiting...
Er wordt, zo dit mogelijk is, voorrang gegeven aan de regularisatie van de inbreuken ten voordele van de betrokken werknemers en met het oog op de financiering van de sociale zekerheid.
Een aparte categorie vormt tot slot de vervolging van de inbreuken op de Europese verordeningen inzake het gebruik van de (digitale) tachograaf en de rij- en rusttijden door vrachtwagenchauffeurs en hun werkgevers. Aangezien hier inbreuken worden bedoeld die gepleegd zijn in een gezagsverhouding of arbeidsrelatie, behoort de vervolging eveneens tot de bevoegdheid van de arbeidsauditeur. Deze kan bij lichte of matige inbreuken aan de dader (werkgever of bestuurder) een minnelijke schikking voorstellen. Bij niet-betaling van de voorgestelde schikking, of bij ernstige of herhaalde inbreuken, zal het auditoraat steeds dagvaarden voor de politierechtbank.