Op 26 maart 2003 werd het Centraal Orgaan voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring (COIV) opgericht. 20 jaar later bevestigt het COIV nog steeds zijn positie als hét kenniscentrum voor inbeslagneming en verbeurdverklaring van vermogensbestanddelen bij strafbare feiten. Directeur Jean-Michel Verelst en adjunct-directeur Walter Quirynen vertellen meer over de rol van het COIV binnen het Openbaar Ministerie.
Jean-Michel Verelst: “Het COIV is een onderdeel van het Openbaar Ministerie. Wanneer je aan het COIV denkt, moet je één woord onthouden: steun. We zijn een helpdesk voor de magistraten van het Openbaar Ministerie, voor het College van procureurs-generaal, voor de onderzoeksrechters, voor de FOD Financiën en voor de geïntegreerde politie zowel op lokaal als federaal niveau. Dit over materies zoals verbeurdverklaring en inbeslagneming. We noemen onszelf een orgaan, net omdat we in het midden zitten van al die partners en entiteiten.”
Walter Quirynen: “We dienen eigenlijk twee meesters: het College van procureurs-generaal en de minister van Justitie. Dat is voor ons een voordeel, omdat we een beroep kunnen doen op allebei om tot een gedragen project te komen. Dit was de voorbije maanden het geval toen we hard werkten aan de wijzigingen van de wet van 2018 die de werking en de doeltreffendheid van het COIV versterkt. We legden onze suggesties eerst voor aan het College. Nadat zij groen licht gaven, trokken we ermee naar het kabinet van de minister van Justitie. Hierdoor konden we ervoor zorgen dat de wetswijzigingen beantwoorden aan de noden van het terrein."
4 wettelijke missies
Jean-Michel: “Het COIV vervult 4 wettelijke missies. De eerste is het beheer van de in beslag genomen vermogensbestanddelen en het beheer van de gegevens hierover. Dit wil zeggen dat wij verplicht tussenkomen in bepaalde gevallen, bijvoorbeeld wanneer de magistraten van het OM geld of wagens in beslag nemen."
"Een tweede missie is de uitvoering van gerechtelijke beslissingen in deze materie. Wanneer bijvoorbeeld een drugsdealer betrapt wordt met 1000 euro op zak, een GSM en een mooie wagen, dan zal dit alles in beslag genomen worden. Het COIV staat dan in voor het beheer van het geld. De GSM en de wagens zullen eerst naar de politie gaan voor analyse. Vervolgens komt de GSM terecht bij de griffie en de onderzoeksrechter bekijkt of de wagen verkocht moet worden, waarna de FOD Financiën instaat voor de verkoop.”
“De derde missie is het verstrekken van steun door advies, operationele bijstand en opleiding. Een vierde missie is het faciliteren van de internationale samenwerking. We maken deel uit van twee internationale netwerken: ARO (Asset Recovery Office Platform of the European Union) en CARIN (Camden Asset Recovery Inter-Agency Network). We hebben regelmatig vergaderingen en contact met onze collega’s in die netwerken over de rest van de wereld."
"Het is dan ook belangrijk dat we actief op zoek blijven gaan naar de criminele vermogens om die in beslag te nemen ten behoeve van de staat of het geld terug te geven aan de slachtoffers. Doen we dit niet? Dan zorgen we ervoor dat we een waar paradijs creëren voor criminelen. De landen waarmee we het meeste uitwisselingen hebben, zijn trouwens onze buurlanden. Je zou denken dat criminelen zo ver mogelijk wegvluchten, maar in de praktijk is dit niet het geval en trekken ze vooral naar Duitsland, Frankrijk, Nederland of Spanje.”
Walter: “Die internationale functie is ook belangrijk om van andere landen te leren, best practices uit te wisselen en om bepaalde internationale tendensen tijdig te detecteren, denk maar aan de non conviction based confiscation uit Engeland. In België is verbeurdverklaring een straf die automatisch via de strafrechter komt. Maar in veel landen, waaronder Engeland, staat die procedure los van een strafrechtelijke veroordeling. Onze ervaring is dat wat goed werkt in het buitenland, ook naar België komt. Wanneer we zulke tendensen op tijd oppikken, kunnen we hierover gerichter advies geven aan het College van procureurs-generaal en de minister van Justitie om bijvoorbeeld de wetgeving aan te passen.”
"Met de oprichting van het COIV waren en zijn we nog steeds een voorloper én voorbeeld in Europa." - Jean-Michel Verelst en Walter Quirynen
Vlotter beheer
Walter: “De oprichting van het COIV in 2003 was vooral van belang om bepaalde pijnlijke situaties over beslag en verbeurdverklaring op te lossen. De strafprocedures kunnen in België lang duren, zeker bij complexe dossiers. In het begin van de strafprocedure worden bijvoorbeeld wagens in beslag genomen, waarna ze vroeger ergens gestald werden tot wanneer vijf of tien jaar later een definitieve beslissing werd uitgesproken in hoger beroep. Wat waren die auto’s dan nog waard? Niets natuurlijk. Je zat dus met een wagen die verbeurdverklaard werd, niets meer waard was, behalve als wrak én met hoge stallingskosten. Het COIV loste dit probleem op door in te staan voor een vlotter beheer van de inbeslaggenomen bestanddelen.”
Jean-Michel: “We waren met de oprichting van het COIV in 2003, samen met Nederland en Ierland, trouwens voorlopers. In Frankrijk werd hier pas in 2011 mee gestart. Ondertussen telt het COIV 42 medewerkers, waarvan 4 magistraten, 4 verbindingsofficieren van de politie en 4 verbindingsofficieren van de FOD Financiën.”
Walter: “Van de 4 magistraten die voor het COIV werken, is er nu ook voor het eerst een magistraat van het arbeidsauditoraat. Dat is een verrijking voor ons, omdat het arbeidsauditoraat specifieke materies heeft rond beslag en verbeurdverklaring. Zij werken bijvoorbeeld met verzegeling van bepaalde handelaars.”
Betere geautomatiseerde procedure
Jean-Michel: “Wat volgens mij echt de toekomst is voor het COIV is een meer geautomatiseerde procedure om nog betere resultaten te krijgen. Kijk maar naar het succesverhaal van Crossborder met hun geautomatiseerde procedure voor boetes. Hoewel wij een ander publiek hebben, dromen we ervan om nog grote stappen te zetten in die automatisatie.”
Wist je dat in 2022 bij het COIV...
- 9.410 nieuwe dossiers geopend werden?
- 782 voertuigen in beslag genomen en vervreemd werden?
- 68 voertuigen ter beschikking gesteld werden van de politie?
- 114.957.136 euro in beslag genomen werd?
>> Ontdek hier meer over het COIV